Barnabici w Polsce

Zgromadzenie Księży św. Pawła - Barnabitów liczyło już przeszło 450 lat w służbie Kościoła, ale w Polsce nadal nie miało swoich wspólnot i było nieznane. Zmieniło się to dopiero dwadzieścia jeden lat temu za sprawą o. Kazimierza M. Lorka – pierwszego Polaka przyjętego do Zgromadzenia. Rok 1989 stał się w Polsce rokiem wielkiego przełomu również pod tym względem. Ojcowie barnabici, rozpoczynając pracę w Polsce, pragnęli działać, podobnie jak w innych krajach, na polu edukacji i kultury. Leżało to u podstaw decyzji o stworzeniu Centrum Kultury Włoskiej Ojców Barnabitów w Warszawie.

Dnia 27 kwietnia 1989 roku o. Lorek, jako pełnomocnik Zgromadzenia Księży św. Pawła –  Barnabitów z upoważnienia o. Giuseppe M. Bassottiego, przełożonego generalnego Zgromadzenia Księży św. Pawła – Barnabitów, zwrócił się do Jerzego Bolesławskiego, Prezydenta m. st. Warszawy: Ośmielony życzliwością mych rozmówców, którymi m.in. byli Marszałek Sejmu, Jerzy Ozdowski, oraz wiceprezydent m. st. Warszawy, Stanisław Bielecki, chciałbym prosić Pana Prezydenta o wyznaczenie lokalizacji pod budowę Centrum Kultury Włoskiej, w którym prowadzona byłaby nauka języka włoskiego, literatury i sztuki włoskiej.

Zgromadzenie Księży św. Pawła – Barnabitów, którego jestem reprezentantem oraz delegatem na Polskę, prowadzi od 450-ciu lat pracę w krzewieniu kultury i nauki wśród młodzieży w 14 krajach świata.

Przekazując wiedzę, staramy się kształtować u młodego pokolenia taki wzór życia, aby zachęcić je do aktywnego uczestnictwa w zadaniach narodu; uznając wartość każdej osoby ludzkiej oraz jej rolę we wspólnocie, podejmujemy misję formowania człowieka, aby uczynić go zdolnym do dania dobrowolnej i dojrzałej odpowiedzi na jego powołanie w społeczeństwie.

Mając na względzie cel, jakim jest współpraca z rodziną, społeczeństwem i Kościołem w procesie wychowawczym, nasza obecność w szkole charakteryzuje się otwartością na rzeczywistość tego świata, wrażliwością na wymiar społeczny oraz wspólnotą zamiarów i działań z każdym człowiekiem.

Na przestrzeni prawie pięciu wieków naszego istnienia Zgromadzenie nie straciło żadnej z cech charakteru, które mu nadał jego Założyciel: szerokość horyzontów myślowych, stała gotowość odnowy i przystosowania się do potrzeb czasu, dyskrecja i umiar, wrażliwość na potrzeby Kościoła, społeczeństwa i każdego pojedynczego człowieka.

Jak wynika z powyższego, cele Zgromadzenia są zbieżne z celami, jakie zostały wyznaczone przez Polskę, przez zasiadających przy “Okrągłym stole”. Dlatego też mam niepłonną nadzieję, że Pan, Panie Prezydencie, spojrzy życzliwym okiem na nasze zamierzenia, które choćby w małej części pozwolą nam przyjść z pomocą Polsce w jej tak trudnym okresie.

Dnia 27 maja 1989 roku o. generał Giuseppe M. Bassotti wydał dekret mianujący o. Lorka Delegatem i Pełnomocnikiem Zgromadzenia Księży św. Pawła – Barnabitów na Polskę, określając jego uprawnienia i kompetencje.

W dniu 1 czerwca 1989 roku abp Bronisław Dąbrowski, Sekretarz Generalny Episkopatu Polski, zwrócił się do ministra Władysława Lorenca, kierownika Urzędu ds. Wyznań, informując, że Zgromadzenie Księży św. Pawła – Barnabitów pragnie rozpocząć działalność w Polsce. Tego samego dnia Władysław Lorenc potwierdził możliwość utworzenia w Warszawie Prowincji Polskiej Zgromadzenia Księży św. Pawła – Barnabitów: W wyniku konsultacji odbytej na podstawie art. 13 ust. 6 z dnia 17 maja 1989 roku o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (Dz.U.Nr 29, poz.154) potwierdzam, że w m. st. Warszawa może być utworzona jednostka organizacyjna Zgromadzenia  Księży św. Pawła – Barnabitów, które istnieje za granicą, a dotąd nie działało w  PRL.

Dnia 2 czerwca 1989 roku odbyło się spotkanie pełnomocnika Zgromadzenia Księży św. Pawła – Barnabitów o. Lorka z wiceprezydentem m. st. Warszawy Michałem Szymborskim. Ojciec Lorek zwrócił się z podaniem o przyjęcie wskazanej lokalizacji pod przyszłe Centrum Kultury Włoskiej przy ulicy Sobieskiego 15. Wcześniej konsultował ją z abpem Bronisławem Dąbrowskim oraz bpem Władysławem Miziołkiem. Podczas spotkania uzgodniono budowę Centrum Kultury Włoskiej Ojców Barnabitów w Warszawie przy ul. Sobieskiego 15. Protokół uzgodnień stanowił podstawę do wydania decyzji wymaganych przepisami o planowaniu przestrzennym oraz prawem budowlanym. 4 lipca 1989 roku wikariusz generalny, bp pomocniczy Marian Duś, zwrócił się do wiceprezydenta Warszawy z prośbą o pomoc w uzyskaniu wskazania lokalizacyjnego. 18 sierpnia 1989 roku Naczelny Architekt Warszawy udzielił Zgromadzeniu Księży św. Pawła – Barnabitów wskazania lokalizacyjnego na budowę Centrum. 29 sierpnia 1989 roku Urząd ds. Wyznań w Warszawie potwierdził słuszność złożonego w Wydziale Architektury programu budowy Centrum Kultury Włoskiej. 4 listopada 1989 roku Naczelny Architekt Warszawy wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji budowlanej.

W czasie starań o lokalizację Centrum Kultury Włoskiej komisja rozwoju gospodarczego dzielnicy prowadziła rozmowy dotyczące przeznaczenia działki przy ulicy Sobieskiego 15 pod budowę hotelu przez Fundację Rodziny Nissenbaumów. Plany te jednak upadły.

Po rozpatrzeniu wniosku Zgromadzenia Księży św. Pawła – Barnabitów Urząd Dzielnicowy wydał decyzję o sprzedaży gruntu 14 grudnia 1989 roku. Tego samego dnia zawarto umowę dotyczącą przelewu praw i roszczeń od jego dawnych właścicieli Marii i Stanisława Ziemskich, którzy zostali wywłaszczeni z terenu przy Sobieskiego 15 na mocy dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy. Dzień później, 15 grudnia 1989 roku o. generał Giuseppe M. Bassotti mianował o. Lorka Wyższym Przełożonym Prowincji Polskiej.

Umowa dotycząca przelewu praw i roszczeń od jego dawnych właścicieli poprzedziła zakup terenu, do którego doszło 18 grudnia 1989 roku. Skarb Państwa reprezentował Sławomir Kowalewski będący kierownikiem Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Dzielnicowego Warszawa Mokotów, a Zgromadzenie Księży św. Pawła – Barnabitów prowincjał o. Lorek. Zakup ziemi był możliwy dzięki życzliwości i sprawności legislacyjnej sędzi Czesławy Kołcun, dyrektora Państwowego Biura Notarialnego w Warszawie. W tym czasie na zakupionym terenie istniały dwa budynki mieszkalne, budynek gospodarczy oraz szklarnie, w których uprawiano kwiaty i pomidory. Doszło więc do dwóch transakcji, pierwszej z dawnymi właścicielami Marią i Stanisławem Ziemskimi i drugiej ze Skarbem Państwa.

W dniu 19 grudnia 1989 roku Hanna Malczewska, kierownik Zespołu Urbanistycznego Mokotów Biura Planowania Rozwoju Warszawy, przesłała do Wydziału Architektury Biura Planowania Rozwoju Warszawy pismo informujące, że opracowane we wrześniu 1989 roku wskazanie lokalizacyjne dla SBM “Związkowiec” na powiększenie terenu osiedla nie uzyskało pozytywnej opinii Komisji Rozwoju Gospodarczego Dzielnicy Mokotów, gdyż władze dzielnicy  postanowiły przeznaczyć działkę przy Sobieskiego 15 pod realizację hotelu. Jednocześnie poinformowała, że Wydział Architektury Urzędu m. st. Warszawy podjął decyzję o budowie w tym miejscu Centrum Kultury Włoskiej.

Dnia 30 grudnia 1989 roku kard. Józef Glemp, Prymas Polski, na ręce o. generała Giusseppe M. Bassottiego przekazał zgodę na założenie domu zakonnego księży św. Pawła – barnabitów w Warszawie przy ul. Sobieskiego 15. Błogosławił wszystkim poczynaniom związanym z budową domu i wypełnianiem służby Kościołowi.

W dniu 25 kwietnia 1990 roku minister Jacek Ambroziak, szef Urzędu Rady Ministrów zaświadczył, że o. Lorek jest prowincjałem Zgromadzenia Księży św. Pawła – Barnabitów, a Zgromadzenie posiada osobowość prawną.

Nad zakupioną działką przy al. Jana II Sobieskiego 15 przechodziła linia wysokiego napięcia 110 kV EC Siekierki-Warszawa Płd. By podjąć pierwsze działania zmierzające do stworzenia Centrum Kultury Włoskiej, o. Lorek wystąpił o zmianę trasy linii biegnącej wzdłuż ulicy Nałęczowskiej, w tym o przesunięcie dwóch słupów, jednego z nich stojącego na terenie działki. Przeprowadzeniu tej operacji towarzyszyły bardzo duże trudności. Początkowo zakład odmówił, przebudowę linii udało się przeprowadzić dopiero po interwencji ambasadora Polski przy EWG Jana Kułakowskiego. Bardzo wysoki koszt przebudowy poniosło Zgromadzenie Barnabitów.

Dnia 7 września 1990 roku kard. Glemp wydał dekret zezwalający na otwarcie kaplicy pw. św. Antoniego Marii Zaccarii w domu zakonnym oo. barnabitów w Warszawie i prawo przechowywania Najświętszego Sakramentu. 25 września 1990 roku kaplica została uroczyście poświęcona przez bpa Władysława Miziołka.